اس سیتالوپرام

سلولهای مغزی که نورون نامیده می شوند،مواد شیمیایی مختلفی را جهت ارتباط با سایر نورونها ترشح می کنند.این یعنی یک سری تکانه الکتریکی بین نورونها مسئول کارکردهای بخشهای مختلف مغز می باشند.

سروتونین یکی از این مواد شیمیایی است که در مغز تولید می شود .زمانی که سروتونین از نورون ترشح می گردد،منجر به تحریک سایر نورون ها می شود،سپس توسط پمپ هایی به سلول های مغزی باز می گردد و بازیابی می شود.
اس سيتالوپرام متعلق به خانواده ي داروهاي ضدافسردگي مهاركننده ي پمپ جمع كننده ي سروتونين (SSRIs)می باشد که در اختلالات مختلفی از جمله درمان افسردگی، حملات ترس، اختلالات اضطرابی و وسواس تجویز می شوند.
افسردگی و حملات ترس(panic disorder) عموماً بدون علت مشخصی در افراد بروز می کنند یا در اثر مشکلات ارتباطی،ضربه ی روحی یا یک بیماری رخ می دهد.
دارو های مهار کننده ی پمپ جمع کننده ی سروتونین (داروهای SSRIs )که اس سیتالو پرام یکی از آنها می باشد ،سطح سروتونین را در فضای بین نورون ها افزایش می دهند.این کار کمک به برطرف سازی علائم افسردگی و حملات ترس و بسیاری از اختلالات دیگر مربوط به خلق و خو در برخی از افراد می شود.

پیش از شروع مصرف اس سیتالوپرام

_در صورت بارداری ،اقدام به بارداری یا شیردهی به پزشک خود اطلاع دهید.
-در صورت سابقه مشکلات کبدی ،کلیوی،قلبی(ضربان قلب نامنظم)،صرع،دیابت نوع ۲،مشکلات چشمی(مانند گلوکوم یا آب سیاه)،مشکلات خونی(خون ریزی)،تغییر خلق و خوی شدید (سرخوشی ناگهانی) حتما پزشک خود را مطلع سازید.
_اگر همزمان با تجویز این دارو تحت درمان با جریان الکتریکی قرار دارید (شوک درمانی) به پزشک خود اعلام نمایید.
_در صورت سابقه ی هرگونه حساسیت دارویی پزشک خود را مطلع کنید.
_در صورتی که در دو هفته ی اخیر داروهای ضد افسردگی از گروه مهار کننده ی مونو آمین اکسیداز (مانند سلژیلین،راسلژیلین،ترانیل سیپرامین و...) مصرف می کرده اید، حتما به پزشک خود یادآوری نمایید.
-درصورت سابقه ی خونریزی معده،یا زخم دوازدهه به پزشک خود اطلاع دهید.
-از آنجا که این دارو می تواند در عملکرد داروهای دیگر در بدن اختلال ایجاد کند لازم است پیش از شروع مصرف لیستی از کلیه ی داروهای مصرفی خود در اختیار پزشک یا داروسازتان قرار دهید.(خصوصا دارو های قلبی ،ضد صرع،آنتی بیوتیک ها و ضد قارچ ها و داروهای آرامبخش)

نحوه ی مصرف اس سیتالوپرام

این دارو به صورت قرص خوراکی ۵،۱۰و ۲۰میلی گرم موجود می باشد.
-از آنجا که این دارو بر روی سیستم عصبی تاثیر دارد،مصرف آن باید به صورت مداوم و تحت نظر پزشک باشد.اگرچه ممکن است در چند هفته ی ابتدایی درمان احساس بهبودی در شما ایجاد نشود،با این حال درمان خودرا ادامه دهید و طبق برنامه ی منظم به پزشک خود مراجعه کنید و همچنین برای بهبود روند درمان کلیه ی مشکلات و سوالات خودرا از پزشک یا داروساز خود سوال بفرمایید .
قطع این دارو به صورت ناگهانی و بدون نظر پزشک ،می تواند عوارض نامناسبی از جمله بروز حمله ي تشنجي برای بیمار در برداشته باشد لذا قطع اين دارو بايدبصورت تدريجي و تحت نظر پزشك انجام شود.
-ممکن است پزشک شما درمان را با مقدار داروی کم شروع کند و پس از عادت کردن بدن،مقدار داروی شمارا افزایش دهد تا احتمال بروز عوارض ناشی از دارو کمتر شود.
_در صورتی که این دارو بصورت ۱ عدد در روز برای شما تجویز شده باشد،می توانید آن را در هر زمان از روز که راحت ترید میل کنید.اما برای همه ی روزها زمان مشخصی تعیین کنید و دارو را منظم مصرف نمایید.
_در صورتی که از این دارو جهت درمان حملات ترس (panic) استفاده می نمایید،ممکن است پزشک درمان را با مقدار کم دارو آغاز کند.به این خاطر که در برخی افراد در دوهفته ی نخست درمان با سیتالوپرام امکان بروز اضطراب یا افزایش آن وجود دارد.به همین دلیل بهتر است دارو با مقدار کم آغاز شود و به تدریج دوز آن افزایش یابد،لذا این دارو را دقیقا طبق دستورات پزشک مصرف نمایید و به مقدار مصرفی تاکید شده،دقت کنید.
_این دارو با غذا تداخل ندارد می توان قبل یا بعد از غذا آن را مصرف نمایید.
_در صورت فراموشی یک نوبت دارو بلافاصله آن را مصرف نمایید اما از دوبرابر کردن مقدار دارو در یک نوبت جداً خودداری نمایید.‎

توصیه ها

_ممکن است در ۲-۳هفته ی نخست درمان با این دارو علائم بهبودی را در خود نبینید با این حال به مصرف دارو ادامه دهید.
_در مدت درمان با این دارو تحت نظر پزشک باشید تا پیشرفت درمانی شما بررسی شود.
-در ابتدای درمان با این دارو ممکن است افکار ناراحت کننده ی شما از گذشته بیشتر شوند اما نگران نباشید. باید بدانید که این افکار ناشی از مصرف این دارو و شروع اثر بخشی آن می باشند و به مرور زمان برطرف می شوند.
بهتر است در این موارد افکار خودرا با نزدیکان و یا مشاور و پزشک خود درمیان بگذارید و آگاهانه نسبت به برطرف کردن آنها اقدام نمایید .
-مصرف الکل در مدت درمان با این دارو می تواند احتمال بروز عوارض ناشی از این دارو را افزایش دهد.
_در صورتی که مبتلا به دیابت می باشید ، چک کردن قند خون روزانه نسبت به قبل ،از اهمیت بیشتری برخوردار است زیرا این دارو می تواند سطح قند خون شما را تغییر دهد .در صورت بروز این مشکل توصیه های لازم را از پزشک خود دریافت نمایید.
_پیش از دریافت یا شروع هر دارو ،فرآورده گیاهی یا مکمل،خصوصاً داروهای ضد التهاب و تسکین دهنده درد ،پزشک یا داروساز خودرا در جریان مصرف اس سیتالوپرام قرار دهید تا از بروز تداخلات دارویی جلوگیری کنید.
_مصرف دارو های تضعیف کننده ی اعصاب و کاربامازپین با این دارو نیاز به بررسی و تنظیم دوز مناسب توسط پزشک دارد.
_داروهای ضد افسردگی متنوع با اثرات متفاوت وجود دارند در صورتی که احساس می کنید این دارو مناسب شما نمی باشد می توانید با پزشک خود درباره تغییر دارو صحبت کنید اما از قطع درمان خودداری نمایید.
_در مدت درمان بااین دارو حساسیت بدن شما به نور بیشتر خواهد شد لذا از قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خودداری نمایید و از کرم های ضدآفتاب و عینک آفتابی استفاده کنید.

عوارض شایع اس سیتالوپرام

-عوارض گوارشی مانند احساس تهوع،سوء هاضمه،یبوست یا اسهال خصوصا در ابتدای مصرف سیتالوپران شایع می باشد که با مصرف وعده های غذایی ساده و سبک و مصرف آب به مقدار کافی می توان شدت آنها را کاهش داد.
_در صورت احساس خواب آلودگی ،ضعف و خستگی از رانندگی و انجام کارهایی که نیاز به احتیاط و تمرکز دارند خودداری نمایید .
_برای سردرد احتمالی ناشی از مصرف این دارو از داروساز خود درمورد داروی ضد درد مناسب سوال بفرمایید.
_خشکی دهان نیز از علائم مربوط به مصرف این دارو میباشد که با آدامس یا آبنبات فاقد شکر می توان آن را برطرف نمود .
_تغییرات خلق و خو مانند احساس اضطراب ،پریشانی ،بی قراری و فراموشی و احساس لرزش ممکن است اوایل درمان با اس سیتالوپرام بروز کند که به مرور و در مدت چند روز برطرف می شوند امادر صورت ادامه دار شدن یا تشدید این علائم با پزشک خود صحبت کنید.
_در صورت اختلال در خواب،تعریق بیش از حد،کاهش اشتها یا تغییر وزن ناگهانی ،درد ،احساس گزگز انگشتان ،مشکلات جنسی ،زنگ زدن گوش ،ضربان‌نامنظم ، آبریزش بینی یا خارش که ادامه دار باشد،با پزشک خود صحبت نمایید.

عوارض نادر اما مهم

-سندرم سروتونین یا مسمومیت با سروتونین یک عارضه ی خاص مربوط به داروهای موثر برروی سطح سروتونین می باشد که اگرچه احتمال وقوع آن کم است اما در صورت عدم رسیدگی درمانی می تواند تهدیدکننده ی حیات باشد.
این عارضه ناشی از فعالیت بیش از اندازه ی سروتونین در بدن می باشد .در صورت مشاهده ی علایمی همچون احساس برافروختگی،تعریق، بی خوابی و بی قراری، سفت شدن یا گرفتگی عضلات،پریشانی و تغییرات خلق و خو فورا تا پیش از مصرف نوبت بعدی این دارو به پزشک یا مرکز درمانی مراجعه نمایید.
_در صورتی که علائم حساسیت دارویی از جمله ضایعات قرمز و خارش دار پوستی ،تنگی نفس،ورم صورت یا لبها مصرف دارو را قطع نموده و به پزشک یا مرکز درمانی مراجعه کنید.

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف اس سیتالوپرام

- درمان اختلال افسردگی ماژور ( MDD )
- درمان اختلال اضطراب منتشر ( GAD )

موارد مصرف :

- درمان اضطراب وابسته به دمانس خفیف در بیماران غیر سایکوتیک
مکانیسم اثر اس سیتالوپرام
- اس سیتالوپرام انانتیومر S مشتق شده از سیتالوپرام راسمیک است که بطور انتخابی بازجذب سروتونین را مهار می کند. روی بازجذب نوراپی نفرین یا دوپامین بدون اثر یا اثر کمی دارد. تمایل به 5-HT1-7، آلفا و بتا آدرنرژیک، D1-5، H1-3، M1-5 و گیرنده های بنزودیازپینی بسیار کم و یا وجود ندارد. اس سیتالوپرام به کانال های یونی سدیم، پتاسیم، کلر و کلسیم اتصال نمی یابد یا تمایل بسیار کمی دارد.
فارماکوکینتیک اس سیتالوپرام
- شروع اثر ضد افسردگی: طی یک هفته، هر چند در افراد مختلف متفاوت بوده و پاسخ کامل ممکن است تا هفته 12-8 شروع درمان دیده نشود.
- اتصال به پروتئین: حدود 56% به پروتئین های پلاسما
- متابولیسم: کبدی، از طریق CYP2C19 و 3A4 به متابولیت فعال S-desmethylcitalopram ( S-DCT ) که 7/1 فعالیت سیتالوپرام را دارد تبدیل می شود. S-DCT از طریق CYP2D6 به S-didesmethylcitalopram تبدیل می شود که 27/1 فعالیت سیتالوپرام را دارد.
- نیمه عمر: اس سیتالوپرام 32-27 ساعت، S-DCT 59 ساعت
- زمان رسیدن به پیک: اس سیتالوپرام حدود 5 ساعت، S-DCT 14 ساعت
- دفع: ادرار ( اس سیتالوپرام 8%، S-DCT 10% )
منع مصرف اس سیتالوپرام
- حساسیت شدید به اس سیتالوپرام، سیتالوپرام یا سایر ترکیبات فرمولاسیون، مصرف همزمان با پیموزاید، مصرف همزمان یا با فاصله دو هفته ای از مهار کننده های MAO

عوارض جانبی اس سیتالوپرام

- سیستم عصبی مرکزی: سردرد، خواب آلودگی، بی خوابی
- گوارشی: تهوع
- ادراری تناسلی: اختلال نعوظ
- خستگی، گیجی، کاهش میل جنسی، اختلال قاعدگی، خشکی دهان، اسهال، یبوست، کاهش اشتها، درد گردن و شانه، رینیت، سینوزیت، تعریق زیاد، سندروم شبه آنفلوانزا
تداخلات دارویی اس سیتالوپرام
- سوبسترای قوی CYP2C19 و ضعیف CYP3A4 است.
- از مصرف همزمان اس سیتالوپرام با داروهای زیر خودداری کنید:
Conivaptan, Iobenguane I 123, MAO inhibitors, Methylene blue, Pimozide, Tryptophan - اس سیتالوپرام باعث افزایش سطح و اثرات داروهای زیر می شود:

Alpha/beta-blockers, Anticoagulants, Antidepressants (serotonin reuptake inhibitor/antagonist), Antiplatelet agents, Aspirin, Buspirone, Carbamazepine, Clozapine, Collagenase (systemic), Desmopressin, Dextromethorphan, Drotrecogin alfa (activated), Ibritumomab, Lithium, Methadone, Methylene blue, Metoclopramide, Mexiletine, NSAID (COX-2 Inhibitor), NSAID (nonselective), Pimozide, Risperidone, Rivaroxaban, Salicylates, Serotonin modulators, Thromobolytic agents, Tositumomab, Iodine I 131 Tositumomab, Tramadol, Tricyclic antidepressants, Vitamin k antagonists
- سطح و اثرات اس سیتالوپرام توسط داروهای زیر افزایش می یابد:
Alcohol (ethyl), Analgesics (opioids), Antipsychotics, Buspirone, Cimetidine, CNS depressants, Conivaptan, CYP2C19 Inhibitors (moderate), CYP2C19 (strong), CYP3A4 (moderate), CYP3A4 (strong), Dasatinib, Glucosamine, Herbs (anticoagulants/antiplatelet properties), Ivacaftor, Linezolid, Macrolid antibiotics, MAO inhibitors, Metoclopramid, Omega-3 acid ethyl esters, Pentosan polysulphate sodium, Pentoxifylline, Prostacycline analogues, Tramadol, Tryptophan, Vitamin E
- اس سیتالوپرام باعث کاهش سطح و اثرات داروهای زیر می شود:

Lobenguane I 123, Ioflupane I 123
- سطح و اثرات اس سیتالوپرام توسط داروهای زیر کاهش می یابد:
Carbamazepine, CYP2C19 inducers ( strong), CYP3A4 inducers (strong), Cyproheptadine, Deferasirox, NSAID (COX-2 inhibitor), NSAID (Nonselective), Teleprevir, Tocilizumab
تداخل الکل/غذا/گیاه:
- الکل باعث افزایش افسردگی مغزی می شود. در صورت استفاده همزمان باید به دقت کنترل شود.
- از مصرف سنبل الطیب، گیاه علف چای، SAMe، کاوا کاوا و gotu kola به دلیل افزایش افسردگی خودداری شود.
هشدار ها اس سیتالوپرام
- داروهای ضد افسردگی باعث افزایش خطر افکار و رفتارهای خودکشی در کودکان، نوجوانان و جوانان ( 24-18 سال ) شده و بیماری افسردگی شدید (MDD) و سایر بیماری های روانی را سبب می شود.
- اس سیتالوپرام در کودکان کمتر از 12 سال توسط FDA تایید نشده است.
- می تواند باعث بدتر شدن سایکوز یا تبدیل به حالات مانیا یا هایپومانیا در بیماران دو قطبی گردد.
- سندروم سروتونین و حالاتی شبیه سندروم بدخیم نورولپتیک ( NMS ) با مهار کننده های بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین وقتی به تنهایی مصرف می شوند یا در ترکیب با داروهای سروتونرژیک ( مثل تریپتان ها ) یا آنتی دوپامینرژیک ها ( مثل آنتی سایکوزها )، دیده شده است.
- در بیماری صرع یا شرایطی که منجر به تشنج می شود مثل آسیب مغزی، الکلیسم یا داروهای پایین آورنده آستانه تشنج، باید با احتیاط مصرف شود.
- ممکن است منجر به کاهش سدیم خون ( بخصوص در افراد مسن ) و کاهش حجم آب بدن ( دیورتیک ها این اثر را زیاد می کنند ) شود.
- ممکن است ناتوانی جنسی را ایجاد یا بدتر کند.
- در اختلال شدید کلیوی یا کبدی، مصرف همزمان ضد افسردگی های مغزی و بارداری با احتیاط مصرف شود.
- در مصرف همزمان با آسپرین، NSAIDS، وارفارین یا سایر داروهای موثر بر انعقاد خون با احتیاط مصرف شود.
- جهت قطع درمان، کاهش دوز تدریجی ضروری می باشد.
توصیه های دارویی اس سیتالوپرام
- می توان همراه با یا بدون غذا مصرف گردد.روزانه یکبار ( صبح یا عصر ) مصرف شود.